مقدمه
کانون نویسندگان ایران (در تبعید) که از این پس «کانون» نامیده خواهد شد، در تابستان ۱۳۶۱ در پاریس ایجاد و «بیانیه اعلام موجودیت» آن در همان زمان منتشر شد و سپس به صورت یک نهاد غیر انتفاعی تحت قوانین فرانسه در این کشور به ثبت رسید. «کانون» از حیث قانونی تابع اساسنامه ثبت شده فرانسه و در کارکرد داخلی خود تابع موضوع و آیین‌نامه مندرج در زیر است که اساسنامه داخلی و حاکم بر فعالیت‌های آن خواهد بود.
بخش اول – موضع کانون
موضع کانون نویسندگان ایران (در تبعید)، به منزله منشور آن و مبتنی بر موضع مندرج در مقدمه اساسنامه مصوبه مجمع عمومی مورخ ۳۱ فروردین ۱۳۵۸ کانون نویسندگان ایران است که متن آن عیناً می‌آید:
موضع کانون نویسندگان ایران
(مصوب مجمع عمومی ۳۱ فروردین ۱۳۵۸)
کانون نویسندگان ایران با توجه به مواد ۱۸ و ۱۹ اعلامیه حقوق بشر و مواد ۸، ۱۵، ۱۸، ۱۹ و ۲۲ میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ملل متحد، با استناد به بیانیه اول کانون، مورخ اردیبهشت ماه ۱۳۴۷ خورشیدی، با توجه به مفاد گزارش هیئت دبیران موقت کانون به مجمع عمومی مورخ ۳۱ اردیبهشت ماه ۱۳۵۷ و با الهام از آرمان‌های دمکراتیک انقلاب ایران در جهت حراست از آزادی‌های فردی و اجتماعی و کمک به رشد و اعتلای فرهنگی جامعه و تحکیم پایه‌های وحدت با بهره‌گیری از امکانات خلاقیت فرهنگی همه گروه‌های ایران، اصول زیر را به عنوان موضع خود اعلام می‌دارد:
۱ – دفاع از آزادی عقیده و اندیشه برای همه افراد و گروه‌های عقیدتی و قومی، بدون هیچ حصر و استثنا.
۲ – هر کس می‌تواند افکار و عقایدی که خود می‌پسندد داشته باشد و هیچ فرد و یا گروه و یا مرجعی مجاز نیست افکار و عقاید خود را بر دیگران تحمیل و یا از ابراز عقیده و برخورد آزادانه افکار و عقاید جلوگیری کند.
۳ – دفاع از آزادی بیان و نشر، و اشاعه افکار و عقاید و آثار فرهنگی (هنری، فکری، فلسفی و…) با استفاده از کلیه وسایل ممکن.
در اجرای این اصل، کانون نویسندگان ایران:
الف – با هر گونه ممیزی (سانسور) در زمینه بیان افکار و عقاید و نشر آثار فکری (هنری، فرهنگی، فلسفی و…) مبارزه کرده، انحلال ادارات و سازمان‌هایی را که به صورت آشکار یا پنهان عامل اجرای ممیزی (سانسور) باشند، و ممنوعیت احیای آن‌ها را به هر شکل و بهانه و عنوان که باشد خواستار است.
ب – با هر گونه محدودیت و سانسور در کاربرد وسایل انتشار و اشاعه و ارائه آثار فکری (هنری، فرهنگی، فلسفی و…) مبارزه می‌کند.
ج – به منظور اعتلای فرهنگی جامعه خواستار آزادی آموزش و پژوهش است و با هر گونه محدودیت و سانسور در این زمینه مبارزه می‌کند.
د – هر گونه استفاده انحصاری از رسانه‌های گروهی را منافی اعتلای فرهنگی و رشد آگاهی جامعه می‌داند، و خواستار استقلال نظام عمومی، خبری و اطلاع‌رسانی، به ویژه رادیو و تلویزیون از منافع خصوصی و دولتی است.
۴ – مبارزه با هر گونه تبعیض و استثمار فرهنگی.
۵ – در استقلال کانون از همه جمعیت‌ها، احزاب و سازمان‌های سیاسی اعم از مستقل یا وابسته به هر نوع نظام حکومتی، کانون ضمن آن که موظف به دفاع از کلیه حقوق و آزادی‌هایی است که با آزادی اندیشه و بیان و نشر و رشد فکری و فرهنگی جامعه ارتباط دارند، نمی‌تواند و نمی‌باید به هیچ شکلی تبدیل به ابزار یا محملی برای فعالیت هیچ جمعیت، حزب یا سازمان سیاسی خاصی شود.
۶ – همکاری با کلیه کانون‌ها و انجمن‌های مشابه که بدون داشتن وابستگی به گروه، جمعیت، سازمان یا حزب سیاسی خاص، از آرمان‌های عام آزادی‌های فرهنگی و اجتماعی دفاع می‌کنند.
***
بخش دوم – آیین‌نامه
فصل اول – کلیات
ماده اول – نام
نام کانون به فارسی، کانون نویسندگان ایران (در تبعید) است که به نام فرانسوی
به ثبت رسیده است و به زبان‌های دیگر معادل آن خواهد بود.
ماده دوم – موضوع و اهداف
موضوع و اهداف کانون همان است که در مقدمه اساسنامه کانون نویسندگان ایران مصوب ۳۱ فروردین ۱۳۵۸ به عنوان موضع کانون نویسندگان ایران و در بیانیه اعلام موجودیت کانون نویسندگان ایران (در تبعید) ذکر شده است و کانون خود را نسبت به موضوع‌های مندرج در آن ملزم می‌داند.
ماده سوم – ثبت کانون
هر گاه برای تسهیل فعالیت‌های کانون، ثبت کانون در کشورهای دیگری جز فرانسه به نظر هیئت دبیران لازم و یا مفید باشد ثبت کانون با توجه به قوانین آن کشور انجام خواهد گرفت. ولی در همه حال هیئت دبیران برگزیده مجمع عمومی هر دوره مسئول کل کانون خواهد بود.
فصل دوم – عضویت
ماده چهارم – اعضا
بند ۱ – هر نویسنده ایرانی می‌تواند با تصویب هیئت دبیران به عضویت کانون درآید. منظور از نویسنده در این ماده هر شخص از اهل قلم اعم از شاعر، داستان‌نویس، مقاله‌نویس، نمایشنامه‌نویس، فیلم‌نامه‌نویس، محقق و مترجم است.
بند ۲ – کسانی که در ایران عضو کانون نویسندگان ایران بوده‌اند، پس از اظهار تمایل کتبی و تسلیم آن به هیئت دبیران کانون خود به خود عضو کانون خواهند شد.
تبصره – اخراج‌شدگان از کانون مشمول این بند نمی‌شوند.
بند ۳ – متقاضی جدید عضویت باید
الف – برگ تقاضای عضویت کانون را تکمیل یا طبق مفاد آن تقاضانامه‌ای تنظیم و به هیئت دبیران تسلیم کند.
ب – تقاضانامه او از طرف سه نفر از اعضای کانون با عنوان معرف تأیید شده باشد.
پ – نسخه‌ای از آثار خود را در اختیار هیئت دبیران قرار دهد.
بند ۴ – هیئت دبیران تقاضانامه‌های رسیده را بررسی می‌کند. در صورت تصویب عضویت هر متقاضی، پذیرش او را به عضویت کانون، کتباً به آگاهی او و سایر اعضای کانون خواهد رسانید.
تبصره – در صورت رد تقاضا، هر گاه متقاضی یا هر یک از معرفین او بخواهند، هیئت دبیران مکلف است مراتب را همراه با ذکر علل عدم تصویب تقاضا برای اخذ تصمیم متقاضی به نشست بعدی مجمع عمومی کانون گزارش کند.
بند ۵ – تقاضای عضویت در کانون و پذیرفته شدن آن به عضویت، به منزل قبول منشور و اساسنامه کانون از سوی متقاضی عضویت و حاکی از تعهد او نسبت به رعایت موازین کانون و پرداخت حق عضویت در کانون است.
بند ۶ – مبلغ حق عضویت هر سال توسط هیئت دبیران تعیین می‌شود.
ماده پنجم – استعفا
استعفای هر یک از اعضا و پذیرش رسمی یا عملی آن از طرف هیئت دبیران موجب قطع عضویت او خواهد بود و پذیرش مجدد او به عضویت در کانون منوط به تصویب هیئت دبیران خواهد بود ولی برای این منظور رعایت ترتیبات مربوط به پذیرش عضو جدید ضرورت نخواهد داشت.
ماده ششم – اخراج
اخذ تصمیم در مورد اخراج هر یک از اعضا، تنها به علت نقض منشور و یا مواد بنیادی اساسنامه کانون یا پیشنهاد هیئت دبیران و تصمیم مجمع عمومی کانون با اکثریت لااقل دو سوم آرا میسر است و هیئت دبیران باید به هر حال ابتدا مراتب را به اطلاع عضو مربوط برساند و وی حق دارد در جلسه هیئت دبیران شرکت و از خود دفاع کند و در مجمع عمومی نیز حق رأی خواهد داشت.
ماده هفتم – تعلیق
هیئت دبیران می‌تواند در موردی که پیشنهاد اخراج را برای تسلیم به مجمع عمومی تصویب می‌کند، و هم‌چنین در مورد اعضایی که عملاً بیش از یک سال از کانون کناره گرفته‌اند، عضویت آنان را معلق اعلام و یا تلقی کند.
فصل سوم – ارکان
ماده هشتم – مجمع عمومی
بند ۱ – مجمع عمومی بالاترین رکن کانون و عالی‌ترین ارگان تصمیم‌گیری آن است و سالی یک بار به طور عادی و در مواقع ضروری دیگر به طور فوق‌العاده تشکیل خواهد شد.
بند ۲ – جلسه مجمع عمومی عادی کانون هر ساله در صورت امکان در مرکز کانون یا برای تسهیل مشارکت وسیع اعضای کانون در محلی دیگر که هیئت دبیران برای این منظور مناسب تشخیص دهد، تشکیل خواهد شد.
بند ۳ – مجمع عمومی عادی هر ساله به دعوت کتبی هیئت دبیران که باید لااقل یک ماه قبل از تشکیل مجمع و با قید دستور جلسه برای اعضا فرستاده شود، تشکیل خواهد شد.
مصوبه
هر گاه کارنامه یا پیشینه سیاسی کسی که خواهان عضویت در کانون نویسندگان ایران (در تبعید) است با آرمان‌های بیان شده در موضع کانون آشکارا در تضاد باشد، کانون تقاضای دوباره و پذیرفته شدن او به عضویت را در حکم انتقاد کردن صریح و صمیمانه از آن کارنامه یا پیشینه خواهد دانست.
مصوبه:
در مواقعی که امکان تشکیل مجمع عمومی به دلایل گوناگون ممکن نباشد، می‌توان مجمع عمومی را با بیش از یک سال تأخیر برگزار کرد.
